Λάμπρος Πόλκας, δ.φ., στην κλασική φιλολογία - Μ.Δ.Ε. στην ηλεκτρονική μάθηση - εκπαιδευτικός στη Δ.Ε.

Αυτόχθονες έφυμεν; εν αρχή ην ο μύθος


Το διδακτικό αυτό σενάριο, αφού συντάχθηκε από τον γράφοντα τον Αύγουστο του 2014,  εφαρμόστηκε στη συνέχεια σε μαθήτριες και μαθητές της Β' τάξης (Γενικής Παιδείας) στο 1ο Πειραματικό Λύκειο Αθηνών κατά το διάστημα από 27/10 του 2014 μέχρι τις 03/03 του 2015.  Με αφορμή την εκλογικευμένη μυθολογική αναφορά για την αυτοχθονία των Αθηναίων στον “Περικλέους επιτάφιο” του Θουκυδίδη (Κεφ. 36. 2-3), οι μαθήτριες / ές “αποφυσικοποιούν” τον μύθο που έλεγε ότι οι πολίτες της δημοκρατικής πόλης-κράτους “προέρχονταν από την ίδια τη γη” ή ότι “κατοικούσαν συνεχώς την ίδια γη” (εκδοχή του Θουκυδίδη), διερευνώντας την κατασκευασμένη - επινοημένη λειτουργία που διαδραμάτισε στη διαμόρφωση της ταυτότητας των Αθηναίων κατά τα αρχαία χρόνια, και εξακολουθεί να επηρεάζει την καταγωγή των Νεοελλήνων σήμερα. 

Στο πλαίσιο αυτό οι μαθήτριες / ές συνεργάζονται σε ομάδες στο ανοιχτό ψηφιακό περιβάλλον των εγγράφων google, για να δημιουργήσουν πρώτα ένα ερμηνευτικό λεξικό όρων για τον “αυτόχθονα”.

Για το πετύχουν αυτό, οι μαθήτριες / ές ελέγχουν και συγκρίνουν στα λεξικά και στα σώματα κειμένων (αρχαιοελληνικά - μεσαιωνικά - νεοελληνικά) σημασίες και χρήσεις της λέξης "αυτόχθων" και φέρνουν στο φως αναλογίες, διαφορές, αντιστροφές και ετεροσημίες της στο γλωσσικό παρελθόν και παρόν της Ελληνικής.

Στη συνέχεια, δημιουργώντας συνεργατικά ένα εικονογραφημένο, μυθολογικό λεξικό της αθηναϊκής αυτοχθονίας, που περιλαμβάνει στοιχεία για τους βασικούς “πρωταγωνιστές” του σχετικού μύθου (θεότητες, μυθικούς βασιλείς και τόπους λατρείας), αποσυμβολοποιούν το “ρίζωμα” των Αθηναίων στη γη τους, που αναπαραστάθηκε ως τροφός-μητέρα και πατρίδα.

Εξετάζοντας, ύστερα, διακειμενικά τη συμβιωτική σχέση μύθου και λόγου περί αυτοχθονίας σε αρχαιοελληνικά κειμενικά είδη (το έπος, την Ιστορία, τη ρητορική και την τραγωδία), οι μαθήτριες / ές αναδεικνύουν τη διπλή, ιδεολογική λειτουργία του σχετικού μύθου στον αθηναϊκό (και όχι μόνο) χρόνο:

α) την “ομοιογενοποιητική” αφενός, που ένωνε τους ετερογογενείς Αθηναίους, και

β) τη “διαφοροποιητική” αφετέρου, η οποία τους διέκρινε αξιολογικά από τους “άλλους” (που θεωρούνται “εισαγόμενοι” μέσα στην ίδια τους τη χώρα).

Τέλος, αξιολογώντας τρόπους πρόσληψης και ερμηνείας σήμερα του “αυτόχθονα” Αθηναίου πολίτη, του μύθου του, των εικονογραφικών αναπαραστάσεών του, των σχετικών αρχαιοελληνικών κειμένων, και ελέγχοντας, γενικότερα, τη “θεαματική” προβολή του στο διαδίκτυο, οι μαθήτριες / ές παίρνουν θέση για το αν, κατά πόσο και πώς οι Νεοέλληνες σήμερα υιοθετούν κριτική στάση απέναντι στους προγονικούς τους “αυτόχθονες”.

Πρόσβαση στο κυρίως κείμενο του συνταγμένου σεναρίου διδασκαλίας, το οποίο είναι αναρτημένο σήμερα στον "Πρωτέα" του ΚΕΓ, με κλικ στον επόμενο έντιτλο σύνδεσμο:
 
"Αὐτόχθονες ἔφυμεν;" ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ μῦθος.
 
Πρόσβαση στο κυρίως κείμενο του εφαρμοσμένου σεναρίου διδασκαλίας (με τα τεκμήριά του), το οποίο είναι αναρτημένο σήμερα στον "Πρωτέα" του ΚΕΓ, με κλικ στον επόμενο έντιτλο σύνδεσμο:
 
"Αὐτόχθονες ἔφυμεν;" ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ μῦθος.